ΕΝΑ από τα βασικά επιχειρήματα αυτών που παρέχουν κριτική υποστήριξη στη συνθήκη του Μάαστριχτ είναι πως αυτή, σαν προϊόν συμβιβασμού, δημιουργεί τους όρους εκκίνησης από πιο προχωρημένη αφετηρία.
Φυσικά και υπήρξε συμβιβασμός από τον οποίο απουσίασε όμως ο λαϊκός παράγοντας, επρόκειτο για συμβιβασμό μεταξύ των συντηρητικών κυβερνήσεων που κυριαρχούν ιδεολογικά και πολιτικά στην Ευρώπη. Οι απόψεις αυτές σφράγισαν με την πιο ακραία εκδοχή τους τη συνθήκη, πράγμα που έκανε ακόμα και τον «μετριοπαθή» Ντελόρ να εκραγεί λέγοντας πως «η εφαρμογή του κοινωνικού χάρτη δεν είναι ζήτημα κόστους, αλλά πρέπει να τίθεται σαν θέμα ιδεολογικό».
Στο οικονομικό σκέλος της υιοθετείται πλήρως η νεοφιλελεύθερη πολιτική της νομισματικής και δημοσιονομικής πειθαρχίας. Οι χώρες της Κοινότητας θα πρέπει να συγκλίνουν προς κάποιους ονομαστικούς δείκτες της οικονομίας και όχι τους πραγματικούς, πράγμα που συνεπάγεται πως η Συνθήκη απαιτεί πειθαρχημένη διαβίωση όλων των εργαζομένων με συνθήκες βαθιάς ύφεσης, με τεράστια ανεργία και κατακόρυφη πτώση του βιοτικού επιπέδου. Κράτη όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία είναι παραδείγματα επιτυχούς ονομαστικής σύγκλισης με τεράστιο όμως κοινωνικό κόστος (π.χ. η ανεργία ξεπερνά το 17%!). Για να εξασφαλιστεί ασφαλέστερα η νεοφιλελεύθερη πειθαρχία, ετοιμάζεται να υιοθετηθεί πρόταση που θα εξετάζει συνεχώς την επιτυχή υλοποίηση των προγραμμάτων σύγκλισης και από την οποία θα εξαρτάται η ροή της οικονομικής στήριξης των Ταμείων Συνοχής!
Η οικολογική προοπτική και οι σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες (π.χ. ισότητα ανδρών – γυναικών) υποβαθμίστηκαν και θεσμικά. Για το σοβαρότατο αυτό θέμα της ύπαρξής μας η έκρηξη του πλέον αρμόδιου, του Επίτροπου για τα θέματα περιβάλλοντος Carlos Ripa de Meana τα λέει όλα: «το Μάαστριχτ είναι μια απάτη όσον αφορά στο περιβάλλον»!
Το περίφημο, πια, δημοκρατικό έλλειμμα εκφράζεται καθαρά στην υποβάθμιση των κοινωνικών δικαιωμάτων, τα οποία συνεχίζουν να βρίσκονται στο ψυγείο, όχι μόνο γιατί συνάντησαν την εχθρότητα χωρών, όπως της Μ. Βρετανίας (η οποία επέβαλε και την πρωτοφανή για την ΕΟΚ αυτοεξαίρεση!) αλλά και την υπονόμευση των συντηρητικών (και όχι μόνο) κυβερνήσεων. Οι προθέσεις αυτών των κύκλων είναι να πετύχουν, στον τομέα αυτό, τη σύγκλιση στο κατώτερο δυνατόν επίπεδο. Ο κοινωνικός χάρτης που ψηφίστηκε από το Ευρωκοινοβούλιο απορρίφθηκε από το … Συμβούλιο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίφημη πρόταση για οδηγία «Βρέντελιγκ» περί συμμετοχής των εργαζομένων, που πολλοί από μας συζητούσαμε πριν από 17 χρόνια και η οποία περιφέρεται σαν φάντασμα από γραφείο σε γραφείο…
Το πακέτο Ντελόρ 2 και η ενεργοποίηση του Ταμείου Συνοχής έχουν αβέβαιο μέλλον.
Είμαστε λοιπόν εναντίον της Συνθήκης του Μάαστριχτ για όλους αυτούς τους λόγους και για πολλούς άλλους, όπως η Νατοποίηση της ΔΕΕ, η Γερμανοποίηση της εξωτερικής πολιτικής, η εγωιστική στάση απέναντι στο φτωχό Νότο και τις χώρες του πρώην υπαρκτού «σοσιαλισμού», η πριμοδότηση ρατσιστικών αντανακλαστικών, η δημιουργία ευρωμηχανισμών καταστολής. Οι κυβερνήσεις προσπάθησαν να επικυρώσουν τη Συνθήκη όσο το δυνατόν πιο θριαμβευτικά. Μετά το ΟΧΙ των Δανών, όμως, θορυβήθηκαν και θέλησαν να την περάσουν εκβιαστικά και με συνοπτικές διαδικασίες, ερήμην των λαών τους. Εμείς, που έχουμε σαν στρατηγική την Ενωμένη Ευρώπη των εργαζομένων, επειδή είναι η προσφορότερη οδός για την απελευθερωτική διαδικασία των λαών απορρίπτουμε τη Συνθήκη. Είναι πια ξεπερασμένη. Και επιπλέον, υπονομεύει τη στρατηγική μας αυτή και αναβιώνει αμυντικές τακτικές απομονωτισμού. Το δημοψήφισμα που προτείνουμε, δεν έχει να κάνει απλώς με τη διαδικασία. Αναφέρεται κυρίως στη δημιουργία όρων για νέα διαπραγμάτευση.
Εμείς δεν συμφωνούμε με κάποιους αφορισμούς, που μας παραπέμπουν σ’ άλλες εποχές και παρέχουν, σε τελευταία ανάλυση, άλλοθι στις κυβερνητικές πολιτικές λιτότητας. Σήμερα, πολύ περισσότερο μετά την κατάρρευση των ανατολικών καθεστώτων, απορρίπτουμε απομονωτισμούς, που γίνονται στο όνομα εθνοκεντρικών τακτικισμών.
Είμαστε υπέρ -ήδη έχει καθυστερήσει επικίνδυνα-, μιας στρατηγικής που θα ενεργοποιεί τα κοινωνικά κινήματα και θα αναζητεί ευρύτερες συμμαχίες και δυναμικές παρεμβάσεις. Στον υπάρχοντα διεθνισμό του κεφαλαίου, πρέπει να αντιπαραταχθεί ο διεθνισμός των εργαζομένων.
Η απόρριψη του Μάαστριχτ και των συνοδευτικών νεοφιλελευθερισμών προγραμμάτων σύγκλισης θα γεμίσει αισιοδοξία για τις λαϊκές δυνατότητες. Τέτοιοι αγώνες θα δημιουργήσουν τους όρους για μια Ευρώπη της ισόρροπης ανάπτυξης και ευημερίας, ενιαίου χώρου κοινωνικών δικαιωμάτων και οικολογικής ισορροπίας, παράγοντα διεθνούς ειρήνης.
Η ευρωπαϊκή ιδέα αξίζει να προφυλαχτεί από το Μάαστριχτ.
<-------------------------------
Σημείωση των «ΝΕΩΝ»: Ο Μάκης Μπαλαούρας είναι οικονομολόγος, μέλος της Διοίκησης της ΟΤΟΕ, μέλος της Πρωτοβουλίας Πολιτών «Όχι στο Μάαστριχτ, για μια νέα Συνθήκη Ευρωπαϊκής Ένωσης».
