Βίτσι σπαρμένο από κόκκαλα..*
Καθόταν αποκαμωμένος με τα πόδια ψηλά σε μια καρέκλα. Αργότερα διαπίστωσα πως επιπλέον ήταν εκνευρισμένος επικίνδυνα. Ήξερα πως είχε πάει στις Πρέσπες για να παρακολουθήσει μία συναυλία του Μίκη. Κάνοντας μου νόημα με προέτρεψε να πάρω μια καρέκλα, όχι βέβαια αυτή που εξακολουθούσε να στηρίζει τα γυμνά πόδια του.
-«Τι νέα. από τις Πρέσπες;».
-«Ασε τις Πρέσπες. Τι να μάθεις; Για την Λιάνη, τον τοπάρχη, για τους πολιτικούς, για τους Έλληνες της Μακεδονίας και τους Μακεδόνες της Σλαβομακεδονίας για τους παπάδες ή τους χωροφύλακες; Μόνο η συναυλία άξιζε. Όμως εγώ δεν κατάφερα να πάω στο Βίτσι..». Γέλασα ειρωνικά. Πήγαν άλλοι, του είπα, βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας και μερικές δεκάδες νοσταλγοί της τραμπούκικής Δεξιάς στην εκδήλωση μνήμης που διοργάνωσε η Ένωση Αξιωματικών Θεσσαλονίκης.
Ήταν η σειρά του να χαμογελάσει. Μ’ ένα χαμόγελο σκέτη πίκρα. «Κοίτα εδώ» μου είπε δείχνοντας ένα άρθρο του τέως πρωθυπουργού Γιώργου Ράλλη στην «Καθημερινή» της Κυριακής. Γράφει πως εμφύλιος δεν ήταν εμφύλιος, ήταν απλώς μία «ένοπλη ανταρσία». Πάλι καλά, θα μπορούσε να επαναλάβει τους ψυχροπολεμικούς αφορισμούς για δάχτυλο των κομμουνιστικών κρατών, για ξενοκίνητους προκειμένου να καταλύσουν ένα ανεξάρτητο κράτος. Φαίνεται αστεία η εκδοχή του περί ανταρσίας, πολύ περισσότερο που ο ίδιος αναγκάζεται να παραδεχτεί πως οι αντάρτες ήσαν το 20% του ελληνικού λαού! Γνωρίζει, αλλά αποσιωπά, ως εμφύλιοι πόλεμοι καταγράφηκαν εσωτερικές συγκρούσεις, με πολύ ισχυρότερη λαϊκή συμμετοχή, με μικρότερη διάρκεια και με πολύ λιγότερο αίμα και συμφορά.
Ο κύριος Γ. Ράλλης επιπλέον επαναφέρει την θεωρία περί «πρωτοφανών ωμοτήτων», που διέπραξαν οι κομμουνιστές, πράγμα άλλωστε που διαπίστωσε, μας λέει και ο ίδιος.
Η άλλη πλευρά του «νόμιμου κράτους», της τάξης δεν ευθύνεται για τις εν ψυχρώ εκτελέσεις, για τις περιφερόμενες ασώματες αιμοσταζούσες κεφαλές ανταρτών, για τις βίαιες μετακινήσεις πληθυσμών και τις εκκενώσεις χωριών, για τους βομβαρδισμούς των αμάχων. Για τα βασανιστήρια, τις εξορίες, την κατάργηση στοιχειωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων για περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα.
Η «ένοπλη ανταρσία» προκύπτει από αποφάσεις που λαμβάνονται σε κάποια κομματικά γραφεία, υπονοεί ο κύριος Ράλλης. Δεν υπήρξαν λοιπόν γι’ αυτόν ακραίες προκλήσεις; Οι αντάρτες εναντίον των κατακτητών δεν διώχθηκαν; Οι δοσίλογοι, οι συνεργάτες των Γερμανών, οι Τσολάκογλου, Ράλληδες και τόσοι άλλοι δεν πήραν ξανά την εξουσία, συνεχίζοντας να καταδιώκουν τους μαχητές;
Ο Χάρης πλημμυρίζει από πάθος
Καλοκαίρι ‘73 στρατιώτης στο Βίτσι. Όλα τα «αποβράσματα» εκεί. Ο Μακέδος, ο διοικητής, ήθελε να πάρουμε τα όπλα και να βγούμε μέσα από τα βουνά στις Πρέσπες στο τριεθνές. Για να δείξουμε, έλεγε, πως υπάρχουν ακόμα δημοκράτες στο στρατό. Τα μεσημέρια έβγαινα έξω από το στρατόπεδο μέσα στο δάσος. Το χρόνια πεσμένο φύλλωμά των αιωνόβιων δέντρο βούλιαξε 1-2 μέτρα στα βήματα μου. Κάποια στιγμή κάτι σκληρό κέντρισε τα πέλματα μου. Έψαξα και βρήκα ανθρώπινα κόκκαλα. Πλήθος. Ήταν άταφοί νεκροί του εμφυλίου. Είχαν γίνει ένα με το χώμα και τα φύλλα της οξιάς και της καστανιάς.
Η Ρωμιοσύνη του Ρίτσου «γράφτηκε» σε αυτά τα μέρη. Την έπαιρνα καλυμμένα παραμάσκαλα, «Δέντρο το δέντρο, πέτρα την πέτρα πέρασαν τον κόσμο». Πιο έξω στην άλλη πλευρά του στρατοπέδου στην κορυφή ενός γυμνού λόφου, που δε θυμάμαι το όνομα του, βρήκα και εκεί κόκκαλα γυαλισμένα από τη βροχή και τον ήλιο. Κάλυκες φυσιγγίων και όλμων. Ψάχνοντας ανακάλυψα ένα μακρόστενο τούνελ απ’ όπου διοχετευόταν ο καπνός τον μαγειρείων των ανταρτών. Κάθε 2-3 μέτρα μια μικρή οπή για να διοχετεύεται σταδιακά ο καπνός -λιγότερος από αυτόν του τσιγάρου- ώστε να μην τους εντοπίζουν τα ελληνοαμερικανικά αεροπλάνα.
Οι τρυπούλες ήταν πια καλυμμένες με σκελετούς. «Ετούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή, σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια…Κουβέντιασαν με τα λιθάρια…κανένας δεν πέθανε..»
Πράγματι άταφοί σκελετοί παντού. Στο ιατρείο της μονάδας ένας ολόκληρος σκελετός. Αντάρτης, είπε ο γιατρός με περηφάνια, λες και μιλούσε για κοπρόσκυλο. Τον είχε βρει στις οξιές.
«Μας κέρναγαν ρακί με το καύκαλό του παππούλη μας…»
Δεν υπήρξε εμφύλιος φίλε Μάκη. Μια εξέγερση όπως αυτές που συμβαίνουν στα σωφρονιστικά ιδρύματα από κακούργους που ξεσηκώνονται εναντίον του κράτους δικαίου.
Τα κόκκαλα στις πέτρες του βράχου, στα σαπισμένα φυλλώματα των δέντρων, στο ιατρείο του στρατοπέδου λένε ψέματα. Κάποτε το ίδιο συνέβαινε και με τους Ινδιάνους. Από δω οι καλοί που φτιάχνουν τον πολιτισμό. από κει κακοί. Στην Ελλάδα, φοβούνται να αντικρίσουν την πραγματικότητα, δεν είναι τελικά τζάμπα να πουν την αλήθεια. Οι κακοί πρέπει να μείνουν κακοί για πολλά χρόνια ακόμα. Τα κόκκαλα τους να δείχνουν το τι περιμένει τους ανυπάκουους. Ούτε ο κ. Ράλλης αν και «φωτισμένος» πρωθυπουργός δεν διέταξε την ταφή των νεκρών
Ο Χάρης έσκισε το άρθρο του Ράλλη και έβαλε τα παπούτσια του. Ο εκνευρισμός του είχε παραχωρήσει την θέση του στο πάθος. Έφυγα διαλυμένος γιατί μου θύμισε πως πέρασαν 50 χρόνια που οι νεκροί μένουν άταφοι.
* Σε αυτή την επιφυλλίδα περιγράφω στιγμιότυπα από τη μονάδα Αεροπορίας, με ραντάρ, στο Βίτσι, που υπηρέτησα ως ένας από τους στρατευμένους της Χούντας από τον Φλεβάρη 1973. Όλα είναι αληθινά, μόνο ο Χάρης είναι φαντασρικός, που τον έβαλα σε διπλό ρόλο του εαυτού μου, για να γίνει πιο διαβαστερό το κείμενο.
Πηγή: Η Εποχή 5/9/1999
