Το Grexit θα φέ­ρει break it*, Άρθρο στην «Εποχή», 28/11/ 2012

Του Μά­κη Μπαλαούρα

Μέ­τρα λι­τό­τη­τας, νέα μέ­τρα, ξα­νά μέ­τρα… Στον πί­θο των Δα­ναΐδων. Δεν εί­ναι α­πλώς α­διέ­ξο­δο. Εί­ναι κοι­νω­νι­κός Αρμα­γε­δών υ­πό την κα­θο­δή­γη­ση «πνευ­μά­των δαι­μο­νίων», ό­πως θα έ­λε­γε και ο Ευαγ­γε­λι­στής. Λυ­ρι­κές υ­περ­βο­λές; Το α­ντί­θε­το. Κα­μία λυ­ρι­κή α­νά­γνω­ση δεν μπο­ρεί, του­λά­χι­στον α­κό­μα, να α­πο­τυ­πώ­σει το δρά­μα των Ελλή­νων, των Πορ­το­γά­λων, των Ισπα­νών, κα­θώς και των υ­πό­λοι­πων Ευ­ρω­παίων που ή­δη άρ­χι­σε να έρ­χε­ται η ώ­ρα τους. Μό­νο η ι­στο­ρία.
Η τρόι­κα –με ι­διαί­τε­ρη έμ­φα­ση το ΔΝΤ– πα­ρα­δέ­χε­ται πια και δη­μο­σίως ό­τι έ­πε­σαν τρα­γι­κά έ­ξω ό­λες οι προ­βλέ­ψεις. Η ύ­φε­ση σχε­δόν δι­πλα­σιά­στη­κε σε σχέ­ση με τις ε­κτι­μή­σεις ό­λων των μνη­μο­νίων. Το σύ­νο­λο της ύ­φε­σης τα χρό­νια της οι­κο­νο­μι­κής χο­λέ­ρας ξε­πέ­ρα­σε το 25%, ε­νώ και το 2013 α­πό το 4,5% του Προϋπο­λο­γι­σμού μπο­ρεί –σύμ­φω­να με διε­θνή ιν­στι­τού­τα– να ξε­πε­ρά­σει, ξα­νά, το 7%. Αξί­ζει να θυ­μη­θού­με ό­τι κα­τά την έ­ναρ­ξη της με­γά­λης οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης που ξε­κί­νη­σε το 1929 στις Η­ΠΑ, ή­ταν 24%! Ως ά­με­ση συ­νέ­πεια της α­σύλ­λη­πτης ύ­φε­σης, που δεν α­πα­ντιέ­ται ι­στο­ρι­κά σε πε­ριό­δους ει­ρή­νης, εί­ναι η ε­κτό­ξευ­ση της α­νερ­γίας.
Η α­νερ­γία, σύμ­φω­να με τα τε­λευ­ταία στοι­χεία της ΕΛ­ΣΤΑ­Τ, α­νέ­βη­κε στο 25,4%. Οι ε­πό­με­νοι μή­νες, σύμ­φω­να με προ­βλέ­ψεις του Ι­ΝΕ ΓΣΕΕ, θα ε­κτο­ξεύ­σουν την α­νερ­γία και στο τέ­λος του 2012 θα κλεί­σει στο τρο­μα­κτι­κό πο­σο­στό του 29%. Χρή­σι­μο εί­ναι να υ­πο­γραμ­μί­σου­με ό­τι η α­νερ­γία στις Η­ΠΑ το 1929 ή­ταν 25%.
Η αν­ερ­γία των νέων η­λι­κίας 15-24 ε­τών εί­ναι 55,5%, μέ­νο­ντας στα­θε­ρά πά­νω α­πό την Ισπα­νία που κα­τεί­χε τα πρω­τεία μέ­χρι πρό­τι­νος. Δη­λα­δή, πά­νω α­πό τους μι­σούς νέ­ους εί­ναι ά­νερ­γοι. Στις γυ­ναί­κες αυ­τής της η­λι­κίας η κα­τά­στα­ση εί­ναι ε­φιαλ­τι­κή: η α­νερ­γία προ­σεγ­γί­ζει το 70%!

Πα­ράλ­λη­λα, η ΕΕ στο σύ­νο­λό της δεί­χνει να ει­σέρ­χε­ται στα­θε­ρά στο δρό­μο της ύ­φε­σης. Ήδη κα­τα­γρά­φη­κε ύ­φε­ση -0,4% για το τρέ­χον έ­τος, ε­νώ η α­νερ­γία της ξε­περ­νά το 11%. Με ε­ξαί­ρε­ση τις Η­ΠΑ και την Ια­πω­νία που θα ση­μειώ­σουν πε­ριο­ρι­σμέ­νη α­νά­πτυ­ξη, ε­πι­βρά­δυν­ση κα­τα­γρά­φε­ται στην Κί­να, Ινδία, Βρα­ζι­λία.
Πα­ρε­μπι­πτό­ντως να ση­μειώ­σου­με ό­τι κα­νέ­νας άλ­λος στό­χος που έ­χουν βά­λει τα τρία Μνη­μό­νια δεν ε­πι­τεύχ­θη­κε. Ού­τε στο δη­μο­σιο­νο­μι­κό έλ­λειμ­μα, ού­τε, πέ­ραν των συ­γκυ­ρια­κών μι­κρο­α­πο­τε­λε­σμά­των, στο ι­σο­ζύ­γιο πλη­ρω­μών. Ού­τε καν στην πε­ρί­φη­μη α­ντα­γω­νι­στι­κό­τη­τα. Στα μό­να που πέ­τυ­χαν, ή­ταν η κα­τε­δά­φι­ση του κοι­νω­νι­κού κρά­τους, του α­σφα­λι­στι­κού συ­στή­μα­τος, η διά­λυ­ση της δη­μό­σιας Υγείας και της Παι­δείας.

Πού πά­ει η Ελλά­δα, πού πά­ει η Ευ­ρώ­πη;
Πέ­ραν των γνω­στών προο­δευ­τι­κών οι­κο­νο­μο­λό­γων, ό­πως ο Στί­γκλτς και ο Κρού­γκμαν, που στη­λί­τευ­σαν α­πό την αρ­χή τα προ­γράμ­μα­τα «σω­τη­ρίας» για τα PIGS, πολ­λοί άλ­λοι οι­κο­νο­μο­λό­γοι του συ­ντη­ρη­τι­κού και θε­σμι­κού τό­ξου κρούουν πια και αυ­τοί τον κώ­δω­να του κιν­δύ­νου.
Ο Τσάρ­λς Ντα­λά­ρα, του ι­σχυ­ρού Διε­θνούς Χρη­μα­τι­στη­ρια­κού Ινστι­τού­του, στην Αθή­να που βρέ­θη­κε προχ­θές, α­νέ­φε­ρε ό­τι «ο στό­χος για τη μείω­ση του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους έ­χει ε­δώ και μή­νες ε­γκα­τα­λει­φθεί» (!) προ­σθέ­το­ντας ό­τι «η Ελλά­δα και η Ευ­ρώ­πη χρειά­ζε­ται λι­γό­τε­ρη λι­τό­τη­τα και πε­ρισ­σό­τε­ρη α­νά­πτυ­ξη».
Ένας άλ­λος οι­κο­νο­μο­λό­γος, ο Γκά­μπριελ Στερ­ν του γνω­στού Ινστι­τού­του «Exotik» ερ­μή­νευ­σε ου­σια­στι­κά τον Ντα­λά­ρα γρά­φο­ντας ό­τι «η Βό­ρεια Ευ­ρώ­πη δεν θέ­λει το ελ­λη­νι­κό χρέ­ος να εί­ναι βιώ­σι­μο, ώ­στε η χώ­ρα να υ­λο­ποιεί τις με­ταρ­ρυθ­μί­σεις».

Ο γνω­στός Ρου­μπι­νί ή­ταν πε­ρισ­σό­τε­ρο χλευα­στι­κός στις πο­λι­τι­κές της ΕΕ: «Η λι­τό­τη­τα που ε­πέ­λε­ξε η ΕΕ για την ευη­με­ρία, δεν εί­ναι πα­ρά τα οι­κο­νο­μι­κά του Μαρ­κη­σίου ντε Σα­ντ».
Αυ­τές τις μέ­ρες για την Ελλά­δα α­ντι­λή­φθη­καν πια οι πά­ντες ό­τι το χρέ­ος δεν εί­ναι βιώ­σι­μο. Το ΔΝΤ ζη­τά ε­πι­τα­κτι­κά νέο κού­ρε­μα του χρέ­ους, αυ­τή τη φο­ρά α­πό φο­ρείς του δη­μο­σίου το­μέα, δη­λα­δή α­πό την Ευ­ρω­παϊκή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα και τις άλ­λες ε­θνι­κές κε­ντρι­κές τρά­πε­ζες που κα­τέ­χουν ο­μό­λο­γα του ελ­λη­νι­κού δη­μο­σίου. Έχει ση­μα­σία να το­νι­στεί ό­τι η κ. Λα­γκάρ­ντ, ό­πως α­πο­κα­λύ­φθη­κε πρό­σφα­τα, εί­χε ζη­τή­σει νέο κού­ρε­μα α­πό τον Οκτώ­βριο του 2011.
Και ε­μείς; Θα συν­θλι­βό­μα­στε σ’ αυ­τές τις α­διέ­ξο­δες και κυ­ρίως κα­τα­στρο­φι­κές για την κοι­νω­νία και τις προο­πτι­κές της πο­λι­τι­κές πε­ρι­μέ­νο­ντας τι; Σε κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση, να τα βρει το ΔΝΤ με τη Γερ­μα­νία τον Νοέμ­βριο του 2013, με­τά δη­λα­δή α­πό τις γερ­μα­νι­κές ε­κλο­γές, που ό­σο και αν κου­ρευ­τεί το χρέ­ος, με αυ­τή την ε­φαρ­μο­σμέ­νη πο­λι­τι­κή, πά­λι θα ση­μειω­θεί α­διέ­ξο­δο. Σε κά­θε πε­ρί­πτω­ση ό­μως η Ελλά­δα θα εί­ναι στη δε­κα­ε­τία του 2020 μια χώ­ρα δια­λυ­μέ­νη, φτω­χή, με πει­να­σμέ­νους και ξε­νι­τε­μέ­νους χω­ρίς μέλ­λον και προο­πτι­κή.
Με­ρι­κοί συ­ντη­ρη­τι­κοί δια­νοού­με­νοι λέ­νε ό­τι, ό­πως η Ελλά­δα ξε­πέ­ρα­σε τη με­τα­πο­λε­μι­κή και εμ­φυ­λιο­πο­λε­μι­κή κα­τα­στρο­φή, έ­τσι θα γί­νει και τώ­ρα. Λά­θος, για­τί τό­τε υ­πήρ­χε η ελ­πί­δα ε­νός κα­λύ­τε­ρου κό­σμου. Σή­με­ρα, η α­πό­γνω­ση έ­χει σκιά­σει τις ελ­πί­δες μιας κα­λύ­τε­ρης μέ­ρας με το ση­με­ρι­νό συ­σχε­τι­σμό των πο­λι­τι­κών δυ­νά­μεων. Γι’ αυ­τό κά­θε μέ­ρα που περ­νά­ει ό­λο και πε­ρισ­σό­τε­ρος κό­σμος στρέ­φει τη μα­τιά προς τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πει­θό­με­νος ό­τι αυ­τή η πο­λι­τι­κή δεν διορ­θώ­νε­ται, α­να­τρέ­πε­ται.

Μπο­ρεί ό­μως ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ αύ­ριο ως κυ­βέρ­νη­ση να α­να­τρέ­ψει τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες συ­ντα­γές; Αρκεί η θέ­λη­ση των με­λών και στε­λε­χών του; Πώς θα ε­πι­βά­λει μια άλ­λη πο­λι­τι­κή; Οι δυ­να­τό­τη­τες δια­πραγ­μά­τευ­σης που ο­δη­γούν σε πλή­ρη α­να­τρο­πή των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων συ­ντα­γών εί­ναι με­γά­λες. Το ο­μο­λο­γούν πια δη­μο­σίως και κυ­βερ­νη­τι­κοί πο­λι­τι­κοί, οι­κο­νο­μο­λό­γοι, διε­θνο­λό­γοι.
Η κα­τάρ­ρευ­ση της Ελλά­δας, κα­τάρ­ρευ­ση της ευ­ρω­ζώ­νης
Η χρε­ο­κο­πία της Ελλά­δας και η έ­ξο­δός της α­πό την ευ­ρω­ζώ­νη θα δη­μιουρ­γή­σουν κα­τ’ αρ­χήν μεί­ζο­να πο­λι­τι­κά προ­βλή­μα­τα. Η κάλ­τσα θα αρ­χί­σει να ξη­λώ­νε­ται και δεν θα στα­μα­τή­σει στην Ελλά­δα.
Η χώ­ρα μας, εξ άλ­λου, έ­χει τε­ρά­στια γεω­στρα­τη­γι­κή ση­μα­σία λό­γω της θέ­σης της κο­ντά στις νέες ε­στίες α­νά­φλε­ξης, τη Συ­ρία, την Πα­λαι­στί­νη, το Ιράν, και με ι­σχυ­ρούς δε­σμούς μ’ αυ­τή την πε­ριο­χή.
Όσο για τις οι­κο­νο­μι­κές ε­πι­πτώ­σεις, στη ση­με­ρι­νή Ευ­ρώ­πη, ό­πως και σ’ ό­λο τον κό­σμο, η δια­σύν­δε­ση των χρη­μα­το­πι­στω­τι­κών κι­νή­σεων, που γί­νε­ται σε πραγ­μα­τι­κό χρό­νο, εί­ναι α­πό­λυ­τη. Ακό­μα και σή­με­ρα, που οι ξέ­νες τρά­πε­ζες άρ­χι­σαν α­πό το 2010 να ξε­φορ­τώ­νο­νται τα ελ­λη­νι­κά ο­μό­λο­γα, η δια­σύν­δε­σή τους πα­ρα­μέ­νει υ­ψη­λή.
Μια κρί­ση στις ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες θα προ­κα­λέ­σει α­μέ­σως κρί­ση στις ι­σπα­νι­κές. Κυ­ρίως για­τί θα ε­πι­κρα­τή­σει πα­νι­κός, οι κα­τα­θέ­τες ή­δη τους τε­λευ­ταίους 8 μή­νες α­πέ­συ­ραν το 18% των κα­τα­θέ­σεων και θα α­πο­σύ­ρουν α­κό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρες. Οι ή­δη κλυ­δω­νι­ζό­με­νες ι­σπα­νι­κές τρά­πε­ζες θα κα­ταρ­ρεύ­σουν προ­κα­λώ­ντας α­λυ­σι­δω­τό τσου­νά­μι α­πό τη Ρώ­μη, στο Ρίο, στη Φραν­κφούρ­τη, στη Νέα Υόρ­κη, έως το Τό­κιο.
Ο Μπέρ­ναρ­ντ Βί­ντσι, πρό­ε­δρος των ολ­λαν­δών βιο­μη­χά­νων προ­ει­δο­ποίη­σε: «Η Ελλά­δα πρέ­πει να βο­η­θη­θεί, για να πα­ρα­μεί­νει στην ευ­ρω­ζώ­νη. Το κό­στος α­πό την κα­τάρ­ρευ­ση της ευ­ρω­ζώ­νης θα δια­μορ­φω­θεί για την Ολλαν­δία σε ε­κα­το­ντά­δες δισ. ευ­ρώ, οι ά­νερ­γοι θα αυ­ξη­θούν σε 500 χι­λιά­δες, το χρέ­ος θα ε­κτι­ναχ­θεί».
Ο Χουνκ Τρα­ν, μέ­λος του ΔΣ του Διε­θνούς Χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού Ινστι­τού­του ση­μείω­σε: «Αν η Ελλά­δα χρε­ο­κο­πή­σει, ο κίν­δυ­νος με­τά­δο­σης εί­ναι πο­λύ με­γά­λος».
Ο Τε­ο­ντόρ Βί­με­ρ, ε­πι­κε­φα­λής της Uni Gredit Bank, δή­λω­σε: «Δεν ξέ­ρω κα­νέ­ναν σο­βα­ρό τρα­πε­ζί­τη που θα ή­θε­λε να πε­τά­ξει την Ελλά­δα α­πό την ευ­ρω­ζώ­νη. Το α­ντί­θε­το. Φο­βό­μα­σταν ό­τι η χώ­ρα θα α­πο­φά­σι­ζε α­πό μό­νη της την έ­ξο­δο».
Το γερ­μα­νι­κό Ίδρυ­μα Μπέρ­τελ­σμα­ν ση­μειώ­νει ό­τι, πέ­ρα α­πό το κό­στος που θα ε­πι­φέ­ρει στην ευ­ρω­ζώ­νη η έ­ξο­δος της Ελλά­δας, το ντό­μι­νο που θα προ­κα­λέ­σει θα ο­δη­γή­σει σε α­λυ­σι­δω­τή πτώ­χευ­ση Ισπα­νία και Πορ­το­γα­λία. Σύμ­φω­να με τους υ­πο­λο­γι­σμούς του, το κό­στος αυ­τό θα εί­χε σο­βα­ρό­τα­τες ε­πι­πτώ­σεις στις οι­κο­νο­μίες των 42 ι­σχυ­ρό­τε­ρων οι­κο­νο­μιών, που α­ντι­στοι­χούν στο 90% της πα­γκό­σμιας οι­κο­νο­μίας: θα κα­τα­γρά­ψει α­πώ­λειες 17 τρι­σε­κα­τομ­μυ­ρίων ευ­ρώ. Οι συ­ντά­κτες της έκ­θε­σης προ­τεί­νουν στη διε­θνή κοι­νό­τη­τα να α­πο­τρέ­ψει την έ­ξο­δο της Ελλά­δας α­πό το ευ­ρώ, για να α­πο­φύ­γει τις πα­ρα­πά­νω κα­τα­στρο­φι­κές ε­πι­πτώ­σεις.
Έχει ση­μα­σία η ση­μείω­ση που κά­νουν για τη Γαλ­λία: οι ζη­μιές της θα α­νέλ­θουν στο 154,4% του Α­ΕΠ ! Δεν εί­ναι, λοι­πόν, τυ­χαία η α­νη­συ­χία του τέως υ­πουρ­γού Οι­κο­νο­μι­κών της Γαλ­λίας Μπα­ρουάν, που έ­λε­γε ό­τι έ­να Grexit θα ε­πέ­φε­ρε μια έ­ξο­δο της Γαλ­λίας, έ­να Frexit.
Το κυ­ριό­τε­ρο. Η Κί­να, ό­πως α­πο­κά­λυ­ψε ο ε­πι­κε­φα­λής του De Linke Γκρέ­γκορ Γκί­ζι στη γερ­μα­νι­κή βου­λή, χω­ρίς α­πά­ντη­ση α­πό τη Μέρ­κε­λ, «α­πεί­λη­σε, ό­τι αν α­φή­σε­τε την Ελλά­δα να πέ­σει, η κι­νε­ζι­κή κυ­βέρ­νη­ση θα ρί­ξει τα ευ­ρω­παϊκά ο­μό­λο­γα που κα­τέ­χει στο χαρ­το­φυ­λά­κιό της στην α­γο­ρά. Αυ­τό θα προ­κα­λού­σε σει­σμό στο ευ­ρώ και στην Ευ­ρώ­πη».
Η κυ­βέρ­νη­ση των Η­ΠΑ δεν έ­χει πά­ρει θέ­ση δη­μο­σίως. Εμφα­νί­ζε­ται ό­μως στις α­με­ρι­κα­νι­κές και ευ­ρω­παϊκές ε­φη­με­ρί­δες και ΜΜΕ να α­νη­συ­χεί σφο­δρά με τον κίν­δυ­νο χρε­ο­κο­πίας της Ελλά­δας. Θεω­ρεί ό­τι ό­χι μό­νο η ευ­ρω­ζώ­νη και η ΕΕ θα κλο­νι­στούν συ­θέ­με­λα, αλ­λά μα­ζί τους και ό­λος ο κό­σμος. Εί­ναι λο­γι­κό. Οι Η­ΠΑ δεν εί­ναι μό­νο ο πα­γκό­σμιος χω­ρο­φύ­λα­κας, έ­χει και ε­γρή­γορ­ση για την πα­γκό­σμια οι­κο­νο­μία. Εί­ναι σχε­τι­κά πρό­σφα­το το πα­ρά­δειγ­μα μιας μι­κρο­με­σαίας τρά­πε­ζας, της Lehman Brothers, που η χρε­ο­κο­πία της ο­δή­γη­σε το 2008 σε γε­νι­κευ­μέ­νη ύ­φε­ση. Πό­σο μάλ­λον για μια χώ­ρα, α­κό­μα και τό­σο μι­κρή, ό­πως η Ελλά­δα.
Δεν πρό­κει­ται για ε­πι­κίν­δυ­νο βο­λο­ντα­ρι­σμό του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Η προ­γραμ­μα­τι­κή δέ­σμευ­σή του για ά­με­ση κα­τάρ­γη­ση των Μνη­μο­νίων, η δια­γρα­φή του μέ­γι­στου μέ­ρους του χρέ­ους και η ρή­τρα α­νά­πτυ­ξης πα­τούν σε γε­ρά θε­μέ­λια.
* Το Grexit εί­ναι η πε­ρί­φη­μη έ­ξο­δος της Ελλά­δας α­πό την ευ­ρω­ζώ­νη. Η α­πει­λή αυ­τή, με τους δι­κούς μας ό­ρους, θα προ­κα­λέ­σει διά­λυ­ση της ευ­ρω­ζώ­νης (break it).