Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία (ΚΑΛΟ) είναι ένας διαφορετικός χώρος οικονομικής δραστηριότητας: πάει πέρα από το μέχρι τώρα μοντέλο οικονομίας με τις επιχειρήσεις που λειτουργούν με σκοπό το κέρδος, αλλά και πέρα από τις κρατικές επιχειρήσεις και τις υπηρεσίες του κράτους πρόνοιας. Οι κοινωνικές και συνεταιριστικές επιχειρήσεις της ΚΑΛΟ συγκροτούν έναν τρίτο οικονομικό πυλώνα, ο οποίος περιλαμβάνει οικονομικές δραστηριότητες που ξεκινούν από πρωτοβουλίες των ίδιων των ανθρώπων, που επιδιώκουν να καλύψουν την ανάγκη για δουλειά, αξιοποιώντας τις παραγωγικές τους δυνατότητες κι έτσι γίνονται εργαζόμενοι και επιχειρηματίες ταυτόχρονα.
Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία ενδιαφέρει πρωτίστως τους άνεργους, τους πρώην εργαζόμενους χρεοκοπημένων επιχειρήσεων και γενικότερα όσους έχουν παραγωγική εμπειρία και δυνατότητες, αλλά έχουν βρεθεί εκτός δουλειάς. Οι επιχειρήσεις ΚΑΛΟ είναι κανονικές επιχειρήσεις αλλά βασίζονται στο συνεταιριστικό πρότυπο, τα κέρδη τους τα μοιράζονται μόνον οι εργαζόμενοι και βασική τους αποστολή είναι να δημιουργούν θέσεις εργασίας για τα μέλη τους. Γι’ αυτό το λόγο η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί την ανάπτυξη της ΚΑΛΟ προτεραιότητα για την Ελλάδα της μεγάλης ανεργίας. Δίνοντας ώθηση στις κοινωνικές και συνεταιριστικές επιχειρήσεις, μπορούμε να κάνουμε μια στροφή από τον άνεργο, απλήρωτο ή κακοπληρωμένο εργαζόμενο, στον εργαζόμενο κοινωνικό επιχειρηματία και συνεταιριστή, που θα καρπώνεται ο ίδιος τα οφέλη της επιχείρησης.
Και σε αυτό τον τομέα ήταν πίσω η Ελλάδα
Στην Ευρώπη, η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία είναι πολύ αναπτυγμένη. Σε χώρες όπως το Βέλγιο και η Γαλλία, καλύπτει μάλιστα το 10%-12% του ΑΕΠ. Οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί των ευρωπαϊκών χωρών απασχολούν σήμερα 4,7 εκατ. εργαζόμενους και έχουν ετήσιο τζίρο 1,5 τρισ. ευρώ.
Στη δική μας χώρα, έως πρότινος δεν υπήρχε κανένα θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της ΚΑΛΟ. Αντίθετα, κυριαρχούσε ένα πνεύμα καχυποψίας και απαξίωσης του συνεταιριστικού πνεύματος, λόγω της σύνδεσης των αγροτικών συνεταιρισμών του παλαιότερου μοντέλου με τη διαφθορά και τα σκάνδαλα.
Το 2011 με την κατακόρυφη άνοδο της ανεργίας, δημιουργήθηκε για πρώτη φορά πλαίσιο, είχε όμως λογική αποκλειστικά προνοιακής πολιτικής, και αποσκοπούσε στη στήριξη των ευάλωτων ομάδων. Η λογική αυτή δεν απέδωσε, ενώ παράλληλα υπήρξαν νέα αρνητικά φαινόμενα με ΚΟΙΝΣΕΠ που δημιουργήθηκαν με κίνητρο το κέρδος λίγων συμμετεχόντων, που εξασφάλιζαν, με αδιαφανείς όρους, δημόσια χρηματοδότηση.
Για τους λόγους αυτούς, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να προχωρήσει σε πλήρη αλλαγή του θεσμικού πλαισίου. Με το Νόμο 4430/2016, δημιουργήσαμε ένα πραγματικό υποστηρικτικό περιβάλλον που καλύπτει όλους τους πολίτες, όλες τις δραστηριότητες κι όλα τα συνεταιριστικά εγχειρήματα, με μέριμνα να βάλουμε τις ευάλωτες ομάδες εντός. Επιπλέον προσφέραμε γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη προσπαθειών επαναλειτουργίας ανενεργών επιχειρήσεων από εργαζομένους, δίνοντας ασφαλιστικά και φορολογικά κίνητρα, τόσο για τα νομικά πρόσωπα, όσο και για τους συνεταιρισμένους εργαζομένους. Ο υψηλότερος μισθός που καταβάλλεται στα μέλη των επιχειρήσεων του ΚΑΛΟ δε μπορεί να υπερβαίνει το τριπλάσιο του χαμηλότερου.
Πληροφόρηση, κίνητρα, χρηματοδότηση
Το νέο υποστηρικτικό περιβάλλον που δημιουργήσαμε περιλαμβάνει:
Α) Μια Ειδική Γραμματεία που λειτουργεί από τον Ιανουάριο 2017 και παρέχει χρήσιμες πληροφορίες και πραγματική βοήθεια στους ενδιαφερόμενους πολίτες, μέσω της ιστοσελίδας www.ypakp.gr, αλλά και τηλεφωνικών γραμμών, ώστε να μην χρειάζονται μεσάζοντες, γραφεία και ειδικούς. Μέχρι τα τέλη του 2017, θα λειτουργήσουν και τα περισσότερα από τα 80 Κέντρα Στήριξης, περιφερειακές δομές ανά την Ελλάδα γιαενημέρωση και υποστήριξη όσων ενδιαφέρονται να ενταχθούν.
Β) Ένα νέο αναμορφωμένο πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις που ορίζει τις διαδικασίες, με τις οποίες το Δημόσιο και ο ευρύτερος δημόσιος τομέας θα λειτουργούν υποστηρικτικά προς τις επιχειρήσεις ΚΑΛΟ, μέσα από ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες, είτε με την ανάπτυξη προγραμματικών συμβάσεων, είτε με την αξιοποίηση αργούσας δημόσιας περιουσίας.
Γ) Ασφαλιστικά και φορολογικά κίνητρα για τις συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Όλα τα ποσά που καταβάλλονται στα μέλη του Συνεταιρισμού έχουν το αφορολόγητο των μισθωτών, ενώ για τις νέες ΚΟΙΝΣΕΠ και τους συνεταιρισμούς εργαζομένων υπάρχει απαλλαγή καταβολής του τέλους επιτηδεύματος για τα 5 πρώτα χρόνια λειτουργίας.
Δ) Προγράμματα επιχορηγήσεων, με πόρους από το ΕΣΠΑ, αποκλειστικά για φορείς/επιχειρήσεις ΚΑΛΟ, με μέγιστο ύψος 50.000 ανά σχήμα, προκειμένου να καλύψουν το (και το μη) μισθολογικό κόστος, τα λειτουργικά έξοδα και δαπάνες εξοπλισμού, που θα αρχίσουν να «τρέχουν» από τον Σεπτέμβριο, αλλά και τη σύσταση ενός ειδικού Ταμείου Κοινωνικής Οικονομίας, που με διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία (εγγυητικές, μικροδάνεια, εγγυήσεις μεγαλύτερων δανείων), θα υποστηρίζει τις επιχειρήσεις ΚΑΛΟ – που στην πλειοψηφία τους δεν έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα.
Το θεσμικό πλαίσιο και τα εργαλεία δημιουργήθηκαν. Τώρα η σκυτάλη περνά στους πιο ευάλωτους της κοινωνίας. Να αδράξουν την ευκαιρία και να αναπτύξουν ξανά τις δημιουργικές τους ικανότητες.
