ΕΝΑ από τα βασικά επιχειρήματα αυτών που παρέχουν κριτική υποστήριξη στη συνθήκη του Μάαστριχτ είναι πως αυτή, σαν προϊόν συμβιβασμού, δημιουργεί τους όρους εκκίνησης από πιο προχωρημένη αφετηρία. Φυσικά και υπήρξε συμβιβασμός από τον οποίο απουσίασε όμως ο λαϊκός παράγοντας,