Του Μάκη Μπαλαούρα
Εφημερίδα “Εποχή”
Στην εφημερίδα αυτή τον Μάιο του 2012 καθώς και τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, με τίτλο “Τους κοστίζει πανάκριβα η έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ” ή το “Φαινόμενο της πεταλούδας”, το πρώτο και με τίτλο “Η Grexit θα φέρει break it, το δεύτερο ”(Το Grexit είναι η ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη. που θα προκαλούσε διάλυση της ευρωζώνης (break it), επιχειρηματολογούσαμε ότι η ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την ζώνη του Ευρώ θα κόστιζε πανάκριβα, πολιτικά, γεωστραγικά και οικονομικά, με ανυπολόγιστες συνέπειες που μπορεί να δημιουργήσουν “αλυσιδωτό ιστορικό κατάρρευσης ή τουλάχιστον βαθιάς κρίσης που θα συμπαρασύρει την παγκόσμια οικονομία”.
Προς επίρρωση των ισχυρισμών μας, παραθέταμε τότε μια σειρά δηλώσεων επιφανών θεσμικών παραγόντων από τον Τσαρλς Νταλάρα (“θα ακολουθήσει Αρμαγεδδών”, είπε), έως τον Πρόντι, μελέτες διεθνών οικονομικών ινστιτούτων κύρους, όπως το γερμανικό Ίδρυμα Μπέρτελσμαν, καθώς και αρθρογραφία διεθνών εφημερίδων από τους Financial Times και τον Economist έως τη Monde και τον Guardian.
Όλοι ανέφεραν τους τεράστιους κινδύνους όχι μόνο για την Ευρωζώνη και την Ε.Ε. αλλά και την παγκόσμια οικονομία, αναφέροντας ασύλληπτα ποσά ως κόστος από πιθανή έξοδο της χώρας από το Ευρώ (Guardian 1 τρις δολάρια στην Ευρωζώνη, Ίδρυμα Μπέρτελσμαν 17 τρις παγκοσμίως).
Μεγαλύτερου όμως μεγέθους προβλήματα πολιτικής και γεωστρατηγικής υφής θα δημιουργούνταν από μια τέτοια εξέλιξη. Σχηματισμένες και δεδομένες διεθνείς ισορροπίες θα ανατρέπονταν, ιδίως στην Ε.Ε. από την κάλτσα που θα άρχιζε να ξηλώνεται με συνέπεια την διάλυση της Ευρωζώνης. Δεν ήταν τυχαίο άλλωστε, ότι εκτός των ΗΠΑ, ισχυρά κράτη όπως η Ρωσία, η Ιαπωνία και η Κίνα(απείλησε ότι θα ξεπουλούσε όλα τα ευρωπαϊκά αξιόγραφα) είχαν εκφράσει εντονότατες ανησυχίες.
Τότε, παρόμοια επιχειρηματολογία, που εκπορευόταν από τη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, αντιμετωπίζονταν ως γραφική, επιπόλαια και τυχοδιωκτική.
Ακόμα και για την πολύ μικρή Κύπρο γράφαμε (Απρίλης 2013) ότι ενδεχόμενη αντίστασή της θα αποτελούσε παγκόσμιο συστημικό κίνδυνο, γεγονός που εντόπισαν τότε και οι δύο ισχυρές κυρίες του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζες, Λαγκάρντ και Ιντραουάτι, αντίστοιχα.
Επιβεβαιώνεται η στρατηγική ΣΥΡΙΖΑ
Πριν λίγες μέρες στις 19 Δεκεμβρίου, η Α. Μέρκελ, όπως έγραψε η Monde και δεν διαψεύστηκε, αποκάλυψε στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. ότι “συζητούσαμε για να μάθουμε εάν η Ελλάδα θα έπρεπε να φύγει από την Ευρωζώνη, εγώ πίστευα πως εάν αυτό είχε συμβεί, θα έπρεπε όλοι μας να εγκαταλείψουμε”. Η Καγκελάριος της Γερμανίας ουσιαστικά επιβεβαίωσε την άποψη του ΣΥΡΙΖΑ για τη μεγάλη δυνατότητα επιτυχούς διαπραγμάτευσης κάτω από την πίεση του ενδεχόμενου διάλυσης της Ευρωζώνης και κατ’ επέκταση δημιουργία νέας παγκόσμιας κρίσης.
Πέραν της αυτής καθ’ αυτής σημασίας της δήλωσής της, αναγείρεται το ερώτημα, γιατί το είπε. Μήπως για να καθησυχάσει τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε. ότι εξέλειπε ο κίνδυνος break it από το Grexit, επειδή τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου στο μεγαλύτερο μέρος τους (80%) έφυγαν από τις γερμανικές, γαλλικές ή βρετανικές τράπεζες και επομένως μια ενδεχόμενη δυσμενής εξέλιξη, είναι πια πιο διαχειρήσιμη, δεδομένου ότι τώρα έχει αλλάξει η δομή του ελληνικού δημόσιου χρέους και εκεί που η Ελλάδα χρωστούσε στους ιδιώτες, τώρα χρωστά στην ΕΚΤ, στην ΕΕ και στα κράτη της Ευρωζώνης;
Ασθενής ερμηνεία, κυρίως γιατί ούτε ο κίνδυνος ντόμινο εκλείπει από την αλλαγή της δομής του χρέους, ούτε προφανώς αποσοβούνται οι τεράστιες πολιτικές επιπτώσεις που θα έχει μια έξοδος της Ελλάδας.
Μήπως για να εκθέσει τις μέχρι τώρα ελληνικές κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν την κρίση, επειδή δεν διαπραγματεύτηκαν υποτασσόμενες απόλυτα στα σχέδια της γερμανικής και ευρωπαϊκής κυρίαρχης ελίτ; Απίθανη μια τέτοια ερμηνεία που απαξιώνει τους συμμάχους της.
Πιο λογική φαίνεται η ερνηνεία που λέει ότι η θέση Μέρκελ στηρίζεται στο ότι δεν υπάρχει πια άλλος δρόμος από την πολιτική της. Είναι σαν να διαμηνούσε: «Και τώρα, όπως και τότε υπάρχουν κίνδυνοι για την ευρωζώνη. Μπορούμε όμως να τα καταφέρουμε υπό τον όρο ότι θα υπάρχει πλήρης συμμόρφωση στα νεοφιλελεύθερα σχέδια της φτηνής και χωρίς δικαιώματα εργασίας και χωρίς κοινωνικό κράτος».
Η πασιφανής πια εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ δίνει τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί με το όπλο του παγκόσμιου συστημικού κινδύνου(αυτό, δηλαδή, που ομολόγησε η Μέρκελ), διεκδικώντας παραγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, σε συνδυασμό με ρήτρα ανάπτυξης, ανάπτυξη που θα προέλθει από ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ(“Grashall Plan όπως το ονόμασε το Ινστιτούτο Strategy Economics του Λονδίνου”). Ήδη άρχιζαν να προστίθενται και άλλες φωνές, όπως του πρώην καγκελάριου Χ. Σμίτ, που ζητούν, ότι διεκδικεί και ο ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να υπάρξει η ΕΕ. Και κάτι επίσης σημαντικό: Η άνοδος της Αριστεράς στη κυβέρνηση είναι προφανές ότι θα πυροδοτήσει όχι μόνο κοινωνικές διεργασίες στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή εργατική τάξη, οι λαοί θα νοιώσουν ότι πετυχαίνουν μια μεγάλη νίκη, τέτοια που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ευρωπαϊκή πολιτική.